Πριν & μετά το χειρουργείο
Πριν την εισαγωγή
Η καρδιοχειρουργική επέμβαση προκαλεί περισσότερο άγχος και φόβο από άλλες ιατρικές παρεμβάσεις.
Να συζητήσετε τις απορίες που έχετε, όσο απλές και αν είναι, με τον ιατρό και την οικογένεια σας.
Έχει σημασία να φροντίσετε για την καλύτερη σωματική και ψυχική κατάσταση σας προεγχειρητικά.
Καλή διατροφή με πρωτεϊνες και φρέσκα τρόφιμα με βιταμίνες. Ενυδάτωση ανάλογα με τις ιατρικές οδηγίες.
- Διακοπή καπνίσματος ενεργητικού και παθητικού.
- Πλήρης ανάρρωση από άλλες ασθένειες – ιώσεις και προφύλαξη από μετάδοση ασθενειών από συγγενείς – φίλους.
- Κάλυψη των αναγκών αιμοδοσίας από το περιβάλλον (συνήθως απαιτούνται 4 – 8 αιμοδότες).
- Εκτίμηση – ενημέρωση από τον αναισθησιολόγο για το ιστορικό του ασθενούς – φαρμακευτική αγωγή – ψυχολογική κατάσταση, άλλες νόσους, αλλεργίες, κτλ.
- Ρύθμιση της φαρμακευτικής αγωγής και εάν χρειάζεται τροποποίηση αντιπηκτικών φαρμάκων ανάλογα με τις ιατρικές οδηγίες.
- Η επικονωνία με τον ιατρό και η ενημέρωση για το χειρουργείο και τη μετεγχειρητική πορεία ελαττώνουν το άγχος και την ανασφάλεια.
- Να είστε αισιόδοξος, να γνωρίζετε ότι η επικινδυνότητα είναι μεγάλη μέχρι να γίνει το χειρουργείο και όχι μετεγχειρητικά.
- Προεγχειρητικός εργαστηριακός έλεγχος
- Αιματολογικές εξετάσεις – ομάδα αίματος – rhesus.
- Ακτινογραφία θώρακος f & p.
- ΗΚΓ (ηλεκτροκαρδιογράφημα).
- Υπερηχογράφημα καρδιάς (Triplex)
- Στεφανιογραφία (δείχνει τις στενώσεις και την ανατομία των στεφανιαίων αρτηριών).
- Μελέτη αιμάτωσης της καρδιάς σε κόπωση – ηρεμία ή βιωσιμότητα μυοκαρδίου (σπινθηρογράφημα, stress echo).
- Εάν χρειασθούν ειδικότερες εξετάσεις κατά περίπτωση:
Υπέρηχοι καρωτίδων (Triplex).
Υπέρηχοι αγγείων κάτω άκρων.
Εξετάσεις για την αναπνευστική λειτουργία – πνευμονολογική εκτίμηση.
Εξετάσεις για τη νεφρολογική λειτουργία – νεφρολογική εκτίμηση.
Εξετάσεις ειδικότερες που αφορούν την πήξη του αίματος.
Στην Κλινική
- Πριν το χειρουργείο
Συνήθως η εισαγωγή γίνεται μία μέρα πριν από την εγχείρηση, ενώ ο ιατρικός φάκελος με τις εξετάσεις έχει ολοκληρωθεί.
Το βράδυ πριν την εγχείρηση παραμένετε νηστικός, ενώ η συνήθης φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνετε θα χορηγηθεί από τους νοσηλευτές. Επιπλέον μπορεί να σας δοθεί κάποιο ηρεμιστικό – υπναγωγό φάρμακο εαν έχετε άγχος και θέλετε να κοιμηθήτε πιο εύκολα.
Γίνεται καθαρισμός του δέρματος και αποτρίχωση ανάλογα με τις ιατρικές οδηγίες και το είδος της επέμβασης.
Στο χειρουργείο
- Καρδιοχειρουργική επέμβαση
- Αναισθησία
- Παρακολούθηση στο χειρουργείο
Οι περισσότερες καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις και οι επεμβάσεις στη θωρακική αορτή γίνονται υπό εξωσωματική κυκλοφορία.
Η εξωσωματική κυκλοφορία αντικαθιστά τη λειτουργία της καρδιάς και των πνευμόνων κατά τον κύριο χρόνο της επέμβασης, όπου η καρδιακή λειτουργία σταματά για να γίνουν λεπτοί χειρουργικοί χειρισμοί σε αναίμακτο πεδίο. Η καρδιακή παύση γίνεται κυρίως με υψηλό διάλυμα Κ+ και η καρδιακή λειτουργία επανέρχεται μετά το τέλος του χειρουργικού αυτού χρόνου. Στη φάση αυτή υπάρχουν διάφοροι μέθοδοι καρδιοπροστασίας, ενώ η προστασία του υπόλοιπου οργανισμού γίνεται με τη μηχανή της εξωσωματικής κυκλοφορίας.
Η εγχείρηση χωρίς εξωσωματική κυκλοφορία ενδείκνυται σε ορισμένες παθήσεις και κυρίως όταν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εγκεφαλικών επεισοδίων, όπου υπάρχει σοβαρή ασβέστωση της ανιούσας θωρακικής αορτής, ή σε περιπτώσεις ιδιαίτερης επιβάρυνσης της καρδιακής λειτουργίας, σοβαρών αναπνευστικών, νεφρολογικών ή ηπατικών προβλημάτων.
Οι καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις όπως παράκαμψη στεφανιαίων (bypass), εγχειρήσεις βαλβίδων, ανεύρυσμα θωρακικής αορτής, συγγενείς ανωμαλίες κλπ, πραγματοποιούνται στην Ελλάδα με επιτυχία τα τελευταία 25 έτη. Τα ποσοστά επιτυχίας των επεμβάσεων αυτών δεν διαφέρουν από τους παγκοσμίως αναγνωρισμένους δείκτες.
Η εξέλιξη της καρδιοαναισθησιολογίας και ιδιαιτέρως των καινούριων αναισθητικών παραγόντων (υπναγωγά – μυοχαλαρωτικά – αναλγητικά) έχουν συμβάλλει ιδιαίτερα στην τελειοποίηση των καρδιοχειρουργικών επεμβάσεων. Ο σύγχρονος καρδιοαναισθησιολόγος διαθέτει σήμερα μια μεγάλη ποικιλία εξειδικευμένων φαρμάκων, τα οποία είναι απολύτως ασφαλή στη χρήση τους, χωρίς τοξικές παρενέργειες στα επιμέρους οργανικά συστήματα των ασθενών.
Η σωστή συνεργασία και συνεννόηση όλης της καρδιοχειρουργικής ομάδας (Καρδιοχειρουργοί – Αναισθησιολόγος – Υπεύθυνος Εξωσωματικής Κυκλοφορίας) εξασφαλίζουν τα υψηλά ποσοστά επιτυχίας και την αποφυγή περιεγχειρητικών επιπλοκών.
Η σύγχρονη τεχνολογία που αφορά νέους καθετήρες και μηχανήματα παρακολούθησης αποτελεί χρήσιμο οπλοστάσιο εφόδιο στα χέρια του έμπειρου αναισθησιολόγου. Η χρήση μηχανημάτων τελευταίας τεχνολογίας επιτρέπουν το συνεχή έλεγχο της καρδιακής λειτουργίας διεγχειρητικά και μετεγχειρητικά, αλλά και των λοιπών ζωτικών οργάνων (πνεύμονες, εγκέφαλος, νεφροί).
Στις καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις υπάρχει μεγάλη ασφάλεια, γιατί παρακολουθείται συνεχώς η καρδιακή λειτουργία, η αιμοδυναμική κατάσταση του ασθενούς και η λειτουργία των υπολοίπων συστημάτων (πνεύμονες, νεφροί, εγκέφαλος, κλπ).
Μετά το χειρουργείο
Μετά το τέλος της εγχείρησης ο ασθενής μεταφέρεται στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, όπου σε λίγες ώρες ξυπνάει και αποσυνδέεται από τον αναπνευστήρα. Υπάρχει εντατική παρακολούθηση της καρδιάς και των υπολοίπων ζωτικών συστημάτων για 1 – 2 24ωρα συνήθως, μετά τα οποία ο ασθενής μεταφέρεται στο θάλαμο νοσηλείας. Γίνονται συχνές αιματολογικές εξετάσεις, εξετάσεις πηκτικότητας, ακτινογραφία θώρακος και ηλεκτροκαρδιογράφημα. Τοποθετούνται παροχετεύσεις (σωλήνες) στο τραύμα, που αφαιρούνται την πρώτη ή δεύτερη μετεγχειρητική ημέρα. Δεν υπάρχουν ιδιαίτερα προβλήματα πόνου στο θώρακα και αν υπάρξουν αντιμετωπίζονται εύκολα, με αναλγητικά φάρμακα. Ο φυσιοθεραπευτής βοηθάει τις πρώτες μέρες για την καλύτερη λειτουργία του αναπνευστικού και την κινησιοθεραπεία.
Η κινητοποίηση είναι σταδιακή και μετά από μία εβδομάδα περίπου νοσηλείας, ο ασθενής είναι σε κατάσταση να επιστρέψει σπίτι του.
- Επικινδυνότητα – Επιπλοκές
Έχουν μελετηθεί οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για θνητότητα και νοσηρότητα μετά από καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις.
Αυτοί οι παράγοντες έχουν σχέση με τον ασθενή (ηλικία, φύλο, σωματικό βάρος, άλλες παθήσεις κυρίως νεφρών, πνευμόνων, αγγειοπάθειες) με την καρδιακή λειτουργία, το είδος της επέμβασης, εαν είναι επείγουσα κά.
Η επικινδυνότητα μετριέται κυρίως με το Euroscore ІІ και το STS score και στις συνήθεις προγραμματισμένες καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις είναι κάτω από 2,5 – 3,0%.
Οι επιπλοκές που παρουσιάζονται αφορούν:
• Καρδιαγγειακές επιπλοκές (αρρυθμίες – σύνδρομο χαμηλής καρδιακής παροχής)
• Επιπλοκές από άλλα συστήματα:
Εγκέφαλος (εγκεφαλικό επεισόδιο ισχαιμικό – αιμορραγικό)
Νεφροί (νεφρική ανεπάρκεια)
Πνεύμονες (αναπνευστική επιβάρυνση)
Πηκτολογικές διαταραχές (αιμορραγία – θρόμβωση)
Σπανιότερες επιπλοκές (γαστρεντερολογικό)
• Επιπλοκές από το τραύμα:
Φλεγμονή
Διάσπαση στέρνου
• Απώτερη επιπλοκή με συσσώρευση υγρού στην περικαρδιακή και πλευριτική κοιλότητα λόγω αντίδρασης του οργανισμού στο χειρουργείο (σύνδρομο μετά περικαρδιοτομή), που αντιμετωπίζεται επιτυχώς με φαρμακευτική αγωγή (αντιφλεγμονώδη – κορτιζόνη).
